Klimatyzacja w mieszkaniu-laboratorium #WNLAB, należącego do WysokieNapiecie.pl (o którym pisaliśmy także w poprzednim artykule) miała służyć głównie do chłodzenia w upalne dni. Nieoczekiwanie okazało się, że podczas całej zimy stała się najbardziej ekonomicznym źródłem ciepła. Nowoczesne klimatyzatory to w rzeczywistości pompy ciepła powietrze-powietrze - urządzenia, które mogą zarówno chłodzić latem, jak i grzać zimą.

-2 zł za ogrzewanie w kwietniu

Kwiecień przyniósł koszt ogrzewania mieszkania o powierzchni 80 m² na poziomie -2 złotych. Analogiczne mieszkanie, korzystające z tradycyjnego miejskiego systemu ciepłowniczego (czyli grzejników podłączonych do sieci miejskiej), wygenerowało opłatę 93 złotych brutto. Różnica wynosi więc 95 złotych na korzyść klimatyzacji, czyli ponad 100%.

Dodatkowo system rekuperacji (wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła) zużył energię elektryczną za 3 złote. Łączny koszt funkcjonowania całego systemu ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji wyniósł więc 1 złoty.

Taryfa dynamiczna i klimatyzator zamiast kaloryfera

Testowano różne scenariusze ogrzewania:

• w styczniu - połączenie klimatyzacji z grzejnikami,
• w lutym - wyłącznie tradycyjne ciepło systemowe (grzejniki),
• w marcu - wyłącznie klimatyzacja.

Od kwietnia mieszkanie nie wymagało już ogrzewania ze względu na wyższe temperatury zewnętrzne. Jednak w tym miesiącu ponownie uruchomiono klimatyzację w trybie grzania jedynie w celach finansowych - ceny energii spadły tak mocno, że każda zużyta kilowatogodzina zmniejszała rachunek.

👉 Więcej o ujemnych cenach energii przeczytasz w artykule "Ujemne ceny energii – jak to możliwe?"

Potencjalne oszczędności: nawet 4000 zł rocznie

Wynik dotyczy Warszawy, gdzie ciepło z miejskiej sieci jest relatywnie tanie (70 zł za GJ - jednostkę energii cieplnej). W pozostałych polskich miastach ceny ciepła systemowego są zwykle dwukrotnie wyższe, co oznaczałoby oszczędności przekraczające 2000 złotych w całym sezonie grzewczym.

Łącznie z kosztami ciepłej wody i stałymi opłatami za dostarczanie ciepła (ponad 2000 zł rocznie), oszczędności mogłyby sięgać około 3000 zł w tym konkretnym przypadku, a w miejscowościach z droższym ciepłem przekroczyć 4000 złotych rocznie.

Warunki niezbędne do osiągnięcia takiego efektu

Nie dla każdego mieszkania taki sposób ogrzewania będzie odpowiedni. Testowany lokal znajduje się w zmodernizowanym bloku z lat 90. i posiada kluczowe usprawnienia:

• Okna wymienione na trzyszybowe - stare drewniane okna zastąpiono nowoczesnymi plastikowymi o bardzo dobrych parametrach izolacyjnych (współczynnik przenikania ciepła 0,8 W/m²K).
• System rekuperacji - zamiast zwykłej wentylacji grawitacyjnej (naturalnej) zainstalowano wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, która nie "wyrzuca" ciepłego powietrza na zewnątrz.
• Termomodernizacja - ściany zewnętrzne ocieplono łącznie 10 cm styropianu.
• Klimatyzacja multisplit - system Daikin z jednym agregatem zewnętrznym (6,8 kW mocy) i trzema jednostkami wewnętrznymi w różnych pokojach. To właściwie pompa ciepła powietrze-powietrze, która może grzać i chłodzić.

Dwa najważniejsze elementy to wymiana okien i wentylacja z odzyskiem ciepła. Bez nich straty ciepła byłyby zbyt duże, aby klimatyzacja mogła skutecznie i ekonomicznie ogrzać mieszkanie.

Praktyczne zastosowanie

Połączenie klimatyzacji z taryfą dynamiczną nie wymaga skomplikowanych systemów automatyki. Za pomocą standardowej aplikacji Daikin ustawiono harmonogram grzania na godziny z najniższymi cenami energii widocznymi w aplikacji Pstryk. Gdy wiosną wpływ odnawialnych źródeł energii na ceny stał się widoczny (tanie godziny przeniosły się z nocy na dzień), harmonogram po prostu przestawiono.

Kiedy ogrzewanie klimatyzacją się opłaca?

Przy standardowej taryfie dwustrefowej G12 (płacisz około 75 groszy za kilowatogodzinę brutto w tańszych godzinach) i efektywności pompy ciepła na poziomie COP=3 (z 1 kWh energii elektrycznej otrzymujesz 3 kWh ciepła), ogrzewanie klimatyzacją jest opłacalne, gdy alternatywne źródło ciepła kosztuje więcej niż 70 zł za GJ.

Dla porównania obecne ceny:

• nowoczesny kocioł gazowy: około 110 zł/GJ,
• ciepło sieciowe w spółdzielniach mieszkaniowych: około 200 zł/GJ,
• warszawskie ciepło sieciowe: około 70 zł/GJ.

Czy klimatyzacja wysusza powietrze?

Tak, ale nie bardziej niż tradycyjne grzejniki. Po włączeniu klimatyzacji wilgotność względna (procent wilgoci w powietrzu) spada, ale nie dlatego, że urządzenie "wysysa" wilgoć z mieszkania. Cieplejsze powietrze może po prostu zawierać więcej pary wodnej, więc ta sama ilość wilgoci stanowi mniejszy procent.

Czy to nie jest "pasożytnictwo cieplne"?

To częsty zarzut w dyskusjach o oszczędzaniu na ogrzewaniu w blokach.

Warto jednak wiedzieć, że w testowanym mieszkaniu utrzymywano temperaturę 22-24°C - wyższą niż zalecane przez WHO 20°C. Co więcej, od maja mieszkanie wymagało już chłodzenia, aby utrzymać zadaną temperaturę. Oznacza to, że lokal rzeczywiście generuje własne zapotrzebowanie na energię, a nie "kradnie" ciepło od sąsiadów.

Podsumowanie - najważniejsze wnioski

Ujemny koszt ogrzewania to wyjątkowa sytuacja - nie należy jej oczekiwać regularnie. Korzystanie z cen dynamicznych wiąże się z pewnym ryzykiem (ceny mogą też być wyższe), ale odbiorcy domowi mają zawsze prawo powrotu do standardowej taryfy.

Kluczem sukcesu było połączenie:

• bardzo dobrej izolacji mieszkania po modernizacji,
• efektywnej pompy ciepła (klimatyzacji),
• taryfy dynamicznej dającej dostęp do rzeczywistych, kształtujących się godzinowo cen energii.

Dla kogo jest to rozwiązanie?

• właściciele dobrze ocieplonych mieszkań,
• osoby planujące remont z wymianą okien i wentylacji
• ci, którzy chcą mieć kontrolę nad kosztami energii i nie boją się nowych technologii.

ℹ️ Publikacja za uprzejmą zgodą autora Bartłomieja Derskiego, na podstawie artykułu na WysokieNapiecie.pl: Obniżyliśmy koszty ogrzewania o ponad 100%